project PDU
aanbouw bij een landelijke woning te Sinaai, 2012
tekst : Koen Bogaert
fotografie : Liesbet Goetschalckx
Wonen op het platteland in een boerderijtje met vrij lopende kippen in de tuin is een vaak voorkomende betrachting. Waaslandse boerderijtjes - ondertussen meer dan honderd jaar oud - zijn aantrekkelijk, hebben een eenvoudige planopbouw, maar zijn helaas beperkt in grootte. De verdieping is per definitie een zolderkamer met een minimale trap er naartoe. De trekker in het spant op de zolderverdieping bevindt zich meestal zo laag, dat men zich dient te bukken om eronder door te komen. De gelijkvloerse planindeling is duidelijk: door het midden van het huis loopt een gang - met voordeur en achterdeur - en aan beide zijden van de gang een kamer met bijkamer of opkamer boven een half verzonken keldertje. Hoe romantisch ook, voor het hedendaagse wonen zijn deze gebouwtjes te klein.
In de stadskernen worden ondertussen herenhuizen opgetrokken, schouder aan schouder, waarbij deze woonplekken wel ruime oppervlakten krijgen. Ze hebben ook een duidelijk planconcept: voordeur, inkom met trap uitgevend op alle kamers (die per verdieping vaak te koppelen zijn) met badkamers en bergingen aan de trapbordessen. Het uiterlijk kan rijkelijk verzorgd worden dankzij de relatief beperkte voorgevel. Pracht en praal versiert meestal ook de inkomhallen en gelijkvloerse kamers. Het is tot op vandaag het best overgebleven bouwconcept en wellicht ook het meest geapprecieerde woontype. De interbellumperiode behoort zeker tot onze rijkste bouwperioden.
De Waaslandse villa's uit de jaren vijftig zijn zeer klein in vergelijking met de huidige norm door hun enge ruimte voor keukens en bergingen. In de gouden jaren zestig wordt alles groter, maar men lijkt helaas de pedalen kwijt. Hoewel de gebouwen uitbreiden in grootte, ontbreekt bij vele woningen een behoorlijk concept. De jaren zeventig ontsporen eventjes met de hernieuwde lust voor het bouwen doordat men alles gaat indelen in (kleine) ruimten die op verschillende niveaus liggen. Tegelijkertijd kent heel Vlaanderen een tsunami van fermettes. De oliecrisis in de jaren tachtig duwt iedereen uit zijn evenwicht waardoor heel het bouwen en wonen wordt herdacht.
Voortaan krijgt de beleving van binnenuit de absolute voorrang, terwijl de bouwvolumes steeds eenvoudiger en strakker worden met steeds minder franjes. Vooral het tafelen is een aangepast onderdeel in deze evolutie. De grote, schone tafel in de voorkamer die alleen op zondag dienst doet, verdwijnt bij de moderne bouwconcepten. De kleine bijtafel in de keuken, waar wordt gegeten overleeft evenmin. De nieuwe tafel arriveert en geeft de leefruimte alle vrijheid. De renovatie PDU speelt in op deze hedendaagse woonvisie met het behoud van de charme van het oude landhuis.
Living in the countryside in a small farm with free-range chickens in the garden is a common dream. Small farms in Waasland - which are now more than a hundred years old - are attractive and have a simple layout, but are unfortunately limited in size. By definition, the first floor is an attic room with a minimal staircase leading up to it. The puller in the truss on the attic floor is usually so low that people need to bend down to walk underneath it. The ground floor layout is straightforward: a corridor runs through the middle of the house - with front door and back door - and on both sides of the corridor there is a room with an additional room or upstairs room above a half sunken basement. Regardless of how romantic they are, these buildings are too small for contemporary living.
In the meantime, mansions were built in the city centres, shoulder to shoulder, and these living areas benefited from spacious surfaces. They also had a clear plan concept: front door, entrance with stairs leading to all rooms (which were often linked per floor) with bathrooms and storage rooms on the landings of the stairs. The relatively limited front facade meant that the exterior could be lavishly finished. The splendour usually continued to the staircase and the ground floor rooms. Still to this day, it is the best surviving building concept, and perhaps also the most admired type of housing. The interwar period was definitely one of our richest periods of construction.
The Waasland villas from the 1950s are very small in comparison with current standards, with their narrow spaces for kitchen and storage. In the golden years of the 1960s, everything got bigger, but unfortunately builders seemed to lose their way. Although the buildings expanded in size, many homes lacked a proper concept. The 1970s briefly went off the rails with a renewed lust for building, as builders started to divide everything up into (small) spaces that were on different levels. At the same time, all of Flanders experienced a tsunami of fermettes. The oil crisis in the 1980s upset the balance, with the result that concepts of building and living were re-examined.
From this point on, the experience from the inside had absolute priority, while the construction volumes became simpler and sleeker, with fewer and fewer frills. Dining in particular was an adapted part of this evolution. The large, grand table in the front room, only used on Sundays, disappeared in the modern building concepts. The small side table in the kitchen, which was used for eating, also disappeared. The new table had arrived, and gave the living space complete freedom. The PDU renovation responds to this contemporary vision for living, while preserving the charm of the old country house.
